Smeerolie is niet eeuwig houdbaar!

De werking van een smeerolie is afhankelijk van de samenstelling ervan. In de basis bestaat een smeerolie uit een basisolie aangevuld met additieven die specifieke eigenschappen versterken. Bijvoorbeeld viscositeitsverbeteraars of stoffen die de smeerolie beter bestand maken tegen hoge drukken of temperaturen.

Degradatie van smeerolie
De verschillende componenten in een smeerolie zijn gevoelig voor degradatie als gevolg van onder meer zuurstof, water en vuildeeltjes. Wanneer smeerstoffen dus worden blootgesteld aan de omgeving – waarin al deze vervuilingsvormen aanwezig zijn – zal de olie degraderen door een verandering van de (chemische) samenstelling. Zo ontstaan er door chemische reacties bijproducten die kleverig kunnen zijn en niet alleen de smeerolie, maar uiteindelijk de hele machine aantasten. Daarnaast verminderen deze vervuilingsvormen de functionaliteit van de olie en verlagen hiermee de levensduur.

Houdbaarheid borgen
De houdbaarheid van olie in de originele, gesloten verpakking, zal niet snel achteruit gaan. Sommige mensen menen dat een olie in dit geval oneindig houdbaar is, maar praktisch gezien is het goed om een tijdsspanne van 5 tot 10 jaar aan te houden. Daarbij is het wel belangrijk om in de gaten te houden dat tien jaar oude olie niet altijd meer geschikt is voor een nieuwe machine omdat deze wellicht hogere eisen stelt. Houdbaarheid is wat dat betreft niet hetzelfde als bruikbaarheid.

Gesloten verpakkingen
Bij de opslag van gesloten verpakkingen kunnen de maatregelen – ten aanzien van de houdbaarheid – beperkt blijven. Toch zijn ook hier enkele aandachtspunten. Wanneer smeermiddelen in vaten zijn opgeslagen, is het verstandig om de vaten liggend te bewaren. Hierdoor kan zich geen vocht op de deksels verzamelen die weer kan leiden tot corrosie en uiteindelijk zelfs lekkage van het vat. In het laatste geval hebben vocht en vuil vrij spel om het vat binnen te dringen en de kwaliteit van de olie – en hiermee de houdbaarheid – negatief te beïnvloeden. Uiteraard geldt deze situatie vooral voor vaten die buiten zijn opgeslagen.
Verder is het aan te raden om de smeermiddelen zoveel mogelijk op te slaan in een droge, schone ruimte met een redelijk constante temperatuur. Een ruimte die bovendien uitsluitend wordt gebruikt voor de opslag van smeermiddelen en waar de kans op beschadiging van de verpakking minimaal is.

Geopende verpakkingen
Bij verpakkingen die worden geopend en vervolgens worden teruggezet voor een volgend gebruik, gelden uiteraard meer noodzakelijke maatregelen om de houdbaarheid zo goed mogelijk te beschermen. Een open deur: maar het steeds goed afsluiten van de verpakking is een eerste vereiste. Wees er zeker van dat de dop of ander open- en sluitmechanisme op de juiste manier wordt gebruikt en dat de olie zo kort mogelijk wordt blootgesteld aan de buitenomgeving. Daarbij is het aan te raden om altijd de juiste tools te gebruiken om olie uit de verpakking te halen.

Probeer verder te voorkomen om teveel aan olie vanuit de verpakking in een kan, dispenser of anders over te gieten. Restanten terug gieten in de verpakking is in het kader van de houdbaarheid namelijk niet wenselijk. De olie is immers al langere tijd met de omgeving in aanraking is geweest en de kans is groot is dat bij teruggieten vervuiling in de verpakking wordt gebracht.
Gebruik tot slot altijd de originele verpakking om de olie in te bewaren. De fabrikant heeft deze specifiek afgestemd op de olie en biedt hiermee een maximale bescherming.

Medewerkers en opslag
Tot slot – en onderschat dit niet – is het van belang om medewerkers te instrueren over de wijze waarop met nieuwe én geopende verpakkingen smeermiddelen moet worden omgegaan. Een uitleg over de gevolgen van een verkeerde behandeling, waarbij bijvoorbeeld de verpakking kan beschadigen, vergroot het inzicht en verkleint de kans dat de houdbaarheid als gevolg van menselijk handelen wordt verkort.

Opslag is niet vrijblijvend
Niet alleen de levensduur van de olie is een uitgangspunt bij de juiste opslag ervan. Ook de veiligheid voor mens en omgeving hangt hiermee samen. Om die reden is de opslag van smeermiddelen wettelijk geregeld in de PGS-15: ‘Opslag van verpakte gevaarlijke stoffen. Olie en smeermiddelen vallen daarbij onder categorie 3: Brandbare vloeistoffen én onder de definitie van vloeibare bodembedreigende stoffen. In deze Publicatie Gevaarlijke Stoffen zijn de regels opgenomen om een aanvaardbaar beschermingsniveau te kunnen realiseren bij de tijdelijke opslag van onder andere smeermiddelen met betrekking tot brandveiligheid, arbeidsveiligheid en milieuveiligheid. Het gaat hierbij niet alleen om bouwkundige aspecten maar bijvoorbeeld ook om de stellingen en de kasten waarin de smeermiddelen staan opgeslagen, brandbestrijdingssystemen en benodigde arbeidsmiddelen.

De PGS-15 beschrijft naast het toepassingsgebied onder meer de opslagvoorzieningen, verpakking en etikettering en maakt daarbij een onderscheid tussen hoeveelheden van meer of minder dan 10.000 kg. Daarnaast wordt specifiek gekeken naar het soort verpakking waarbij spuitbussen en gaspatronen apart worden behandeld.